Η Μεσσηνία των γεύσεων

Στο νοτιοδυτικό  άκρο της ελληνικής χερσονήσου, η «καλλίκαρπος» Μεσσηνία όπως την ονομάζει ο Ευριπίδης λόγω της εύφορης γης της. Εκτός από τα λιόδεντρα που προσφέρουν το εκλεκτό μεσσηνιακό ελαιόλαδο και τις ξεχωριστές ελιές, υπάρχουν πολλά καρποφόρα δέντρα που δίνουν ποικιλία φρούτων,  και πολλές συκιές .
Συγχρόνως η γη προσφέρεται για καλλιέργεια πολλών προϊόντων. Κάποτε προτεραιότητα είχε η σταφίδα.
Η διατροφή είναι σημαντικό κομμάτι της παράδοσης της Μεσσηνίας. Ας προσπαθήσουμε να «μυηθούμε» μερικές μόνο, από τις υπέροχες γεύσεις της μεσσηνιακής κουζίνας…..

ΕΞΤΡΑ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ

Το υγρό χρυσάφι της περιοχής.  Το μεσσηνιακό ελαιόλαδο είναι ένα φυσικό προϊόν που παράγεται από την σύνθλιψη της ελιάς. Είναι ένα δώρο της φύσης με μεγάλη βιολογική αξία, γευστικό και με υπέροχο φρουτώδες άρωμα. Σήμερα πιστεύεται ότι το ελαιόλαδο προστατεύει την καρδιά, βοηθά στη καλή λειτουργία πολλών οργάνων, δρα ευεργετικά σε πολλές ασθένειες και τα συστατικά του παίζουν προστατευτικό και προληπτικό ρόλο για διάφορα νοσήματα.
Στη Μεσσηνία θα το χαρούμε άφθονο, αγνό και εύγεστο σε πλούσιες σαλάτες και σε χόρτα διαφόρων ειδών. Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά και σε όλα τα μαγειρευτά  φαγητά.

ΠΑΞΙΜΑΔΙ 

Τρώγεται ελαφρά νοτισμένο με νερό, με  ελαιόλαδο και πασπαλισμένο με ψιλοκομμένη ντομάτα, τρίμματα σφέλας και ρίγανη.

ΣΦΕΛΛΑ ή ΦΕΤΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ

Το πιο γνωστό από τα εκλεκτά τυριά που παράγονται στη Μεσσηνία, είναι  η σφέλλα. Αυτό το νοστιμότατο λευκοκίτρινο τυρί με την υφάλμυρη γεύση,  μοιάζει πολύ με τη φέτα, αλλά έχει πιο πικάντικη γεύση. Διατηρείται στην άλμη. H σφέλα ή τυρί της φωτιάς παρασκευάζεται με παραδοσιακό τρόπο,  από πρόβειο ή από κατσικίσιο γάλα ή και από μίγμα αυτών
Σφέλλα στην τοπική διάλεκτο σημαίνει λουρίδα. 
Τρώγεται σκέτη ( συχνά περιχυμένη με λαδορίγανη), σαν μεζές με ούζο, τσίπουρο ή μπύρα, αλλά χρησιμοποιείται και σε πίτες  ή τριμμένη στο παραδοσιακό παξιμάδι με ελαιόλαδο και τομάτα, αλλά και σε ομελέτα με ντομάτα (καγιανά)
Είναι πολύ νόστιμη  ψητή στο φούρνο ή σε σχάρα ή σαγανάκι.

ΛΑΛΑΓΓΙΑ

Τα λαλάγγια  ή λαλαγγίδες ή τηγανίτες όπως τα έλεγαν στη Μάνη, αποτελούσαν παράδοση για την περιοχή.  Δεν έλειπαν από κανένα σπίτι, κυρίως κατά την διάρκεια των μεγάλων θρησκευτικών εορτών. Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη η ονομασία λαλαγγίδες προέρχεται από την λέξη λαλάγγη, που σημαίνει τηγανίτα.
Τις παραμονές των μεγάλων γιορτών, όλες οι νοικοκυρές  έφτιαχναν  λαλάγγια. Ειδικότερα, την παραμονή των Χριστουγέννων, έδιναν μεγαλύτερη σημασία στην ετοιμασία τους.
Αυτό το παραδοσιακό  προϊόν της Μεσσηνιακής Μάνης, είναι σήμερα γνωστό σε όλη την Ελλάδα και συχνά το βρίσκουμε και συσκευασμένο, σε κάποιους φούρνους ή σε καταστήματα παραδοσιακών προϊόντων.  
Τα λαλλάγγια τρώγοντα σκέτα, αλλά  συνοδεύονται θαυμάσια με τυρί.

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΕΛΙΕΣ

Είναι οι μικροσκοπικές πρέσβειρες της Μεσσηνίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Η καλλιέργειά τους παίζει πρωτεύοντα  ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Μεσσηνίας και  έχουν αναγνωρισθεί ως βασικό είδος διατροφής στις ελληνικές και τις ξένες αγορες.
Βρίσκουμε ελιές παρασκευασμένες με διάφορους τρόπους, και κάθε συνταγή έχει την ξεχωριστή δική της νοστιμιά . Μερικά παραδείγματα είναι :
· τσακιστές πράσινες ελιές με λεμόνι και ρίγανη
· μαύρες ελιές Καλαμών
· χαρακτές ξιδάτες
· θρούμπες Καλαμών (ελιές με θρούμπι).

ΣΥΓΚΛΙΝΟ ή ΠΑΣΤΟ

Μικρά κομμάτια καπνιστού χοιρινού αρωματισμένα με μπαχαρικά που διατηρούνται σε πήλινα δοχεία μέσα στο λίπος τους, γνωστά ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους και την τουρκοκρατία.

ΓΟΥΡΝΟΠΟΥΛΑ

Θα… τη συναντήσετε πολλές φορές στον δρόμο σας αλλά και στα τοπικά πανηγύρια που πρωταγωνιστεί, καλοψημένη, μοσχοβολούσα και πεντανόστιμη την πατροπαράδοτη γουρνοπούλα! Το έθιμο είναι πολύ παλιό και η γουρνοπούλα καταναλωνόταν από τους ντόπιους επί τουρκοκρατίας με τον ίδιο ζήλο.

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΑ

Ο κάκτος της φραγκοσυκιάς, το χαρακτηριστικό πανέμορφο στολίδι του μεσσηνιακού τοπίου, δίνει κάθε Αύγουστο θρεπτικά και γευστικά φρούτα.

ΚΑΓΙΑΝΑΣ

Ομελέτα, με φρέσκια ψιλοκομμένη τομάτα και αρωματικά χορταρικά, που παρασκευάζεται σε ελαιόλαδο και συχνά σερβίρεται πασπαλισμένη με τριμμένη σφέλα

ΔΙΠΛΕΣ

Παραδοσιακό γλυκό, που το συναντάμε σχεδόν σε όλη την Πελοπόννησο. Δεν μπορούμε όμως να μην αναφέρουμε τις δαντελένιες, ξεχωριστές δίπλες της Μεσσηνίας, που απαιτούν μεγάλη τέχνη για να γίνουν και σερβίρονται με μέλι και τριμμένο καρύδι. Παρασκευάζονται, σχεδόν σε όλες τις γιορτές.
Παλιά το έθιμο ήθελε να μοιράζονται στους γάμους για να «διπλώσει» το ζευγάρι, κι ακόμα να προσφέρονται σαν ένδειξη χαράς.

ΣΥΚΑ ΞΕΡΑ

Τα ξερά σύκα της Μεσσηνίας είναι μια από τις πιο ονομαστές φυσικές γευστικές απολαύσεις που είναι απόλυτα ταυτισμένη με την περιοχή. Εύγεστο, θρεπτικό και υγιεινό, το ξερό σύκο είναι ένας  καρπός φυσικά αποξηραμένος στον ήλιο χωρίς κανένα απολύτως χημικό πρόσθετο. Είναι μια πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε μέταλλα όπως ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο αλλά και σε φυτικές ίνες που το καθιστούν περιζήτητο και αναντικατάστατο.

ΠΑΣΤΕΛΙ

Φημισμένο παραδοσιακό γλύκισμα της Μεσσηνίας, το παστέλι με τις εξαιρετικές θρεπτικές ιδιότητες χάρη στο σουσάμι και το μέλι που περιέχει, ήταν ήδη γνωστό την εποχή του Ηροδότου και μάλιστα αναφέρεται σαν ένα γλύκισμα τονωτικό.  Εξαιρετικά πλούσιο σε βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φωσφόρο, κάλλιο, μαγνήσιο και σίδηρο. Μελάτο σκέτο, μελάτο αμυγδάλου ή παραδοσιακό, το παστέλι είναι το πιο μεσσηνιακό γλύκισμα και  φημίζεται για τα αγνά και υγιεινά υλικά αλλά και τη νοστιμιά του.

ΤΟ ΤΑΛΑΓΑΝΙ

Το ταλαγάνι, λευκό τοπικό τυρί είναι νοστιμιά που παράγεται κυρίως στους Γαργαλιάνους. Είναι γευστικά παρόμοιο με το κυπριακό χαλούμι με τη διαφορά ότι παράγεται αποκλειστικά από κατσικίσιο γάλα.